مبانی و مفاهیم هوش سازمانی

امروزه سازمان ها با تغییرات سریع و گسترده ای در محیط سیاسی، فرهنگی، اجتماعی، تکنولوژیکی و اقتصادی روبه رو می شوند. هرچه زمان به جلوتر می رود، با توجه به پیشرفت علوم و فنون و پیدایش نیازها و چالش های نوین، سازمان ها پیچیده تر و اداره آن ها دشوارتر می شود. در این دنیای پررقابت که سازمان ها برای بقا بایستی توان رقابتی خود را تقویت نمایند، مدیران برای پیشبرد اهداف سازمانی بهتر به هوش سازمانی نیاز دارند تا بتوانند با اتکای به آن، عملکرد خود و سازمان را بهبود بخشند.

هوش سازمانی یکی از منابع اصلی رقابت پذیری سازمان هاست. هوش سازمانی توانایی بالقوه سازمان برای گردآوری اطلاعات مرتبط محیطی و تبدیل این اطلاعات به دانشی سودمند می باشد که باعث می شود اطلاعات برون سازمانی در دسترس سازمان قرار گیرد. هوش سازمانی نشان دهنده ظرفیت سازمان برای یکپارچه سازی توانایی های ذهنی سازمان به منظور تحقق رسالت های سازمان است.

محققان برای هوش سازمانی مؤلفه های مختلفی را در نظر می گیرند. به عنوان نمونه:

• 3 مؤلفه : ظرفیت فرآیند اطلاعات؛   توانایی انطباق؛   هوش هیجانی جمعی.

• 7 مؤلفه: چشم انداز استراتژیک؛  سرنوشت مشترک؛  میل به تغییر؛   روحیه؛   اتحاد و توافق؛    کاربرد دانش؛    فشار عملکرد.

بنابراین بر مدیران و رهبران سازمان ها ضروری خواهد بود که با دید جدیدی به سازمان بنگرند و آن را موجودی زنده بدانند. شناخت و یادگیری مستمر از مهم ترین اجزای هوش سازمانی به شمار می رود و قسمتی مهم از هوش سازمانی نیز به فرآیند نوسازی یادگیری در درون سازمان اختصاص دارد. بنابراین مسئله هوش سازمانی می تواند در این مهم کمک شایانی به مدیران کرده و آن ها را قادر سازد تا با توجه به حافظه سازمانی خود پاسخگوی نیازها و مشکلات و عکس العمل به موقع به تغییرات محیطی باشند.

در همین راستا، محققان برای هوش سازمانی سه بعد را در نظر می گیرند:

1. هوش فنی و تحلیلی؛

2. هوش ادراک شیوه های حل مسائل؛

3. هوش زمینه ای

 

سازمان هایی که میزان هوش بالاتری دارند  می توانند با داشتن اطلاعات لازم و مفید، برنامه ریزی مناسب و دقیقی داشته باشند و در مقابله با بحرانهای محیطی عکس العمل سریع و هوشمندانه ای انجام دهند. بنابر این مدیران و تصمیم گیرندگان در سازمان، باید با ارزیابی وضعیت محیط، سازمان خود را از لحاظ میزان هوشمندی یعنی توانایی سازگاری و قابلیت انطباق با محیط، ساختار و عملکرد سازمانی،چشم اندازها، یادگیری و بکارگیری دانش، روحیه، فناوری اطلاعات و ارتباطات و حافظه سازمانی مورد ارزیابی و شناسایی قرار دهند.

مشروح مطلب را در مقاله « مبـانی و مفاهـیم هـوش سـازمانی» بخوانید.